Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu tại hội thảo

Gỡ nhiều nút thắt về chính sách cổ phần hóa

Phát biểu tại Hội thảo, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, việc đổi mới cơ cấu doanh nghiệp nhà nước là một trong những nhiệm vụ quan trọng của tái cơ cấu nền kinh tế. Bộ Tài chính đã tham mưu trình Chính phủ các cơ chế chính sách về tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước. Công tác cổ phần hóa, thoái vốn thời gian qua đã đạt nhiều kết quả tích cực. Việc hoàn thiện cơ chế chính sách được triển khai hiệu quả thông qua việc ban hành, sửa đổi, bổ sung các Nghị định liên quan đến cổ phần hóa, thoái vốn như: Nghị định số 140/2020/NĐ-CP ngày 30/11/2020 sửa đổi, bổ sung Nghị định số 126/2017/NĐ-CP, Nghị định số 32/2018/NĐ-CP, Nghị định số 91/2015/NĐ-CP; Quyết định số 360/QĐ-TTg ngày 17/3/2022 về việc phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại DNNN, trọng tâm là Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty nhà nước giai đoạn 2021 - 2025”…

Có thể thấy những nút thắt về cơ chế chính sách đã được cơ quan quản lý nhà nước nỗ lực tìm cách tháo gỡ cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo người đứng đầu ngành Tài chính, bên cạnh những kết quả đạt được thì vẫn tồn tại nhiều hạn chế, vướng mắc. Do đó, cần phải có sự tham vấn ý kiến của các đại biểu, đặc biệt là lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, các địa phương để Bộ Tài chính tiếp thu, phối hợp với các bộ, ngành trình Chính phủ các giải pháp tháo gỡ khó khăn để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đất nước, tái cơ cấu hiệu quả. Đây là mục tiêu dài hạn cần đạt tới.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cũng chỉ rõ một số tồn tại vướng mắc trong quá trình cổ phần hóa, thoái vốn hiện nay như: tiến độ chậm, chưa đạt kết quả đề ra theo đề án mà Chính phủ đã ban hành; nguồn thu cổ phần hóa chưa đạt yêu cầu. “Chỉ tính riêng năm 2021, Quốc hội giao Chính phủ số thu từ cổ phần hóa là 40.000 tỷ đồng, nhưng đến hết năm số thu từ cổ phần hóa chưa đầy 2.000 tỷ đồng, cho thấy tốc độ cổ phần hóa rất chậm”, Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng cũng cho rằng, thời gian qua việc xác định giá trị của doanh nghiệp còn chưa chính xác mà rủi ro lớn nhất là vấn đề xác định giá trị quyền sử dụng đất. “Giá trị quyền sử dụng đất hiện nay có nhiều quan điểm, nhưng theo văn bản trước đây thì tiền thuê đất hàng năm thì không tính vào giá trị DN, nhưng tiền thuê đất 1 lần thì lại tính. Thế nhưng, bất cập là việc thuê đất 1 lần khi xác định thì không sát giá trị tại thời điểm xác định. Thứ hai, sau khi chuyển vào giá trị cổ phần hóa hôm nay dù có sát giá trị thì sau 5 năm, 10 năm… vẫn có khoảng cách. Đây cũng là một lỗ hổng gây thất thoát, chưa nói đến việc nộp tiền thuê đất một lần thì doanh nghiệp cổ phần hóa có thể chuyển quyền sử dụng đất để làm nhà đô thị, hay công trình khác…” - Bộ trưởng nói.

Năm 2018, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 60/2018/QH14 nghiêm cấm việc chuyển mục đích sử dụng đất có nguồn gốc từ doanh nghiệp nhà nước sang mục đích khác. Năm 2020, Chính phủ ban hành Nghị định số 140/2020/NĐ-CP ngày 30/11/2020 sửa đổi, bổ sung Nghị định số 126/2017/NĐ-CP, Nghị định số 32/2018/NĐ-CP chưa quy định rõ có được chuyển đổi mục đích sử dụng đất hay không làm cho chính quyền địa phương lúng túng khi triển khai. “Đây cũng là vấn đề cần nhận diện một cách chính xác, đúng cốt lõi vấn đề để tham mưu Chính phủ sửa đổi nhất quán về mặt luật pháp, thực hiện một cách đúng đắn, chính xác nhất” - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Toàn cảnh Hội thảo

Bên cạnh đó Bộ trưởng cũng nêu một số tồn tại trong sắp xếp nhà đất chưa có quy định rõ ràng như: xác định lợi thế thương mại, vấn đề liên danh liên kết… Ngoài ra, vai trò của người đứng đầu doanh nghiệp nhà nước thời gian qua quyết tâm chưa cao nên tiến độ chưa đạt yêu cầu… Để giải quyết tình trạng này Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính phối hợp với các Bộ ngành liên quan để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và đẩy nhanh cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước.

Tiếp tục sửa Luật số 69/2014/QH13

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc đề nghị các đại biểu nghiên cứu cho ý kiến một số vấn đề về: Sửa Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp (Luật số 69/2014/QH13); phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp một cách chính xác; xác định giá trị quyền sử dụng đất, trong đó, giá trị quyền sử dụng đất có tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa không, hay tính tiền thuê đất trả hàng năm và giữ đúng mục đích sử dụng đất theo phương án sử dụng đất đã được phê duyệt trước khi cổ phần hóa, việc chuyển mục đích sử dụng đất phải đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật...

Bộ trưởng cũng cho biết, sắp tới Chính phủ sẽ lựa chọn 5 thành phố trực thuộc trung ương để phê duyệt phương án sắp xếp đất đai trên địa bàn. Đồng thời, sẽ chọn một vài doanh nghiệp thí điểm về niêm yết giao dịch trên thị trường chứng khoán khu vực và thế giới, đảm bảo tính minh bạch, cạnh tranh.

Bộ trưởng mong muốn qua cuộc Hội thảo này sẽ nhận được các ý kiến quý báu của các đại biểu. Bộ Tài chính sẽ tổng hợp các ý kiến, nghiên cứu để trình Chính phủ ban hành các quy định phù hợp để thúc đẩy quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập và thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, thúc đẩy tái cơ cấu kinh tế của đất nước, tăng năng lực sản xuất kinh doanh, phát triển doanh nghiệp một cách bền vững, thực chất.