Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai phát biểu tại Hội thảo

Hội thảo có sự tham gia của các chuyên gia đến từ Hoa Kỳ, Nhật Bản, Liên minh Châu Âu, Hội đồng kinh doanh ASEAN - Hoa Kỳ, Liên minh tạo thuận lợi thương mại toàn cầu và các bộ, ngành có liên quan của Việt Nam trong việc đấu tranh chống gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp và lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại và sự có mặt của hơn 30 đại diện các Hiệp hội, doanh nghiệp của Việt Nam.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai nhấn mạnh, trong bối cảnh thương mại thế giới đang có nhiều diễn biến phức tạp mà nổi lên là xu hướng bảo hộ thương mại, việc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại giữa các nền kinh tế lớn đã tác động không nhỏ đến Việt Nam, một nền kinh tế mở với 12 hiệp định tự do thương mại đã có hiệu lực, 1 hiệp định tự do thương mại đã ký và 3 hiệp định tự do thương mại đang đàm phán.

Trước nguy cơ bị mượn đường và hàng hóa nước ngoài lợi dụng để đội lốt, giả mạo xuất xứ Việt Nam, Chính phủ Việt Nam đã có những chỉ đạo quyết liệt và sát sao các cơ quan chức năng, các bên có liên quan về vấn đề này. Cụ thể là ngày 4/7/2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 824/QĐ-TTg phê duyệt đề án “Tăng cường quản lý nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ”.

Với mục tiêu hỗ trợ trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm giữa các cơ quan của Việt Nam với các chuyên gia xuất xứ và phòng vệ thương mại đến từ các cơ quan và tổ chức quốc tế, hải quan các nước về ngăn chặn gian lận xuất xứ, xác định, điều tra chuyển tải bất hợp pháp và lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại, Thứ trưởng hi vọng Hội thảo là dịp nâng cao nhận thức tác động tiêu cực của nạn gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp và lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại đối với nền kinh tế Việt Nam để cùng nhau quyết tâm thực hiện các giải pháp của Chính phủ, của ngành, của đơn vị để góp phần tích cực, hiệu quả vào cuộc chiến chống lại gian lận xuất xứ hàng hoá, chuyển tải bất hợp pháp. Bộ Tài chính rất mong nhận được ý kiến của các chuyên gia trong nước, quốc tế và ý kiến từ các doanh nghiệp, hiệp hội để có thể hoàn thiện thêm các cơ sở pháp lý về kiểm tra, xác định xuất xứ và đưa ra các giải pháp chống lại gian lận xuất xứ hàng hoá, chuyển tải bất hợp pháp hiệu quả hơn nữa.

Thứ trưởng Vũ Thị Mai cũng cho rằng, Hội thảo lần này là một thông điệp gửi đến các bên có liên quan nhằm thể hiện sự quyết tâm của Chính phủ Việt Nam, của Bộ Tài chính, của Bộ Công Thương của Tổng cục Hải quan và của các đơn vị chức năng trong đấu tranh chống lại vấn nạn về gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp và lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại.

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Theo ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan), theo thống kê của cơ quan hải quan, một số nhóm mặt hàng xuất khẩu có mức tăng trưởng đột biến trong 6 tháng đầu năm 2019 so với cùng kỳ năm 2018 với tốc độ tăng trưởng lớn hơn 25%, có thể kể đến như máy vi tính, sản phẩm linh kiện điện tử, nhôm, sắt thép, gỗ. Bên cạnh đó, còn có một số nhóm hàng có nguy cơ gian lận cao như dệt may, da giày, thuỷ sản, giấy.

Trước thực trạng này, cơ quan hải quan đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm phòng chống việc lẩn tránh xuất xứ của hàng hoá. Cụ thể, Tổng cục Hải quan sửa đổi các văn bản pháp quy liên quan đến xuất xứ hàng hóa như Thông tư số 62/2019/TT-BTC ngày 5/9/2019 sửa đổi, bổ sung Thông tư số 38/2018/TT-BTC, Nghị định số 45/2016/NĐ-CP ngày 26/5/2016 sửa đổi bổ sung Nghị định số 127/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính và cưỡng chế thi hành quyết định hành chính trong lĩnh lực hải quan theo hướng nâng cao chế tài xử phạt các hành vi gian lận, giả mạo xuất xứ hàng hóa.

Đồng thời, ban hành các văn bản chỉ đạo, chỉ thị cục hải quan các tỉnh, TP tăng cường kiểm tra giám sát việc khai báo xuất xứ trên tờ khai hải quan và việc ghi nhãn hàng hóa xuất nhập khẩu, trong đó phân định rõ trách nhiệm của các đơn vị ở cấp Tổng cục, cục và chi cục. Cùng với việc kiểm soát thông qua các biện pháp quản lý nghiệp vụ chuyên sâu, cơ quan hải quan đã tăng cường hợp tác quốc tế với các tổ chức và hải quan nước ngoài. Thực tế kết quả thực hiện đã phát hiện, xử lý nhiều DN vi phạm.

Ông Claudio Dordi, Giám đốc dự án tạo thuận lợi thương mại (USAID)

Ông Claudio Dordi, Giám đốc dự án tạo thuận lợi thương mại (USAID) nhận định, gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp và lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại không những gây tổn hại cho quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ và những đối tác quan trọng khác, mà còn ảnh hưởng tiêu cực tới những DN tuân thủ tốt. Các DN sẽ bị chậm trễ khi thực hiện thủ tục xuất khẩu tại Hoa Kỳ, đồng thời hàng hoá của Việt Nam sẽ bị áp thuế cao hơn. Do đó, Chính phủ Việt Nam cần tích cực hơn trong triển khai các giải pháp chống các hành vi gian lận xuất xứ.

Thứ trưởng Vũ Thị Mai và ông Claudio Dordi - Giám đốc dự án USAID trao đổi bên lề Hội thảo

Chia sẻ về giải pháp mà Tổng cục Hải quan sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng thực hiện phòng chống gian lận xuất xứ trong thời gian tới, ông Âu Anh Tuấn cho biết sẽ theo dõi chặt chẽ việc nhập khẩu hàng hoá từ nước về Việt Nam và xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam đi thị trường lớn nhằm lợi dụng xuất xứ của Việt Nam, kịp thời đưa ra giải pháp ứng phó. Cùng với đó, tăng cường xác định xuất xứ, siết chặt quản lý đối với một số nhóm mặt hàng xuất nhập khẩu có kim ngạch tăng đột biến, có nguy cơ chuyển tải bất hợp pháp. Ngoài ra, phối hợp với các hiệp hội đánh giá năng lực sản xuất, xuất khẩu của từng ngành hàng, xác định các mặt hàng có lượng xuất nhập khẩu tăng đột biến, xác định DN có rủi ro gian lận.